ओस्कारमा मनोनित हुने चलचित्र ‘आरआरआर’ को चर्चित गीत ‘नाटु-नाटु’, कसरी बन्यो यो गीत ?
प्रकाशित मिति : माघ ११, २०७९ बुधबार
तेलुगु फिल्म ‘आरआरआर’ को चर्चित गीत ‘नाटु-नाटु’ ओस्कारको ९५ औं संस्करणमा ‘ओरिजिनल गीत’ को श्रेणीमा मनोनित भएको छ । यो जानकारी एकेडेमीले आधिकारिक ट्विटर ह्यान्डलबाट गरेको ट्विटमा दिएको हो ।
शौनक सेनको डकुमेन्ट्री अल दैट ब्रीदस उत्कृष्ट डकुमेन्ट्री फिचर फिल्मको विधामा मनोनित भएको छ । यो दुई दाजुभाइको कथा हो जसको जीवनको लक्ष्य चराहरूलाई निको पार्नु हो। यसअघि ‘नाटु–नातु’ ले उत्कृष्ट मौलिक गीतको लागि गोल्डेन ग्लोब अवार्ड जितेको थियो ।
यो त्यही फिल्मको गीत हो जसमा आजकल बालबालिका र बृद्धबृद्धा सँगै नाचिरहेका छन् । यो गीतले सिनेमा प्रेमीहरुको मन र मन जितेको छ । गीत ”नाटू-नाटू’ (हिन्दीमा नाचो-नाचो) एनटीआर-रामचरण र एसएसद्वारा नृत्य गरिएको थियो। राजामौलीको उपचारका कारण नयाँ उडान भेटिएको छ ।
यो गीत कसरी बन्यो ? यो गीतलाई पर्दामा ल्याउनुअघि चलचित्रका निर्देशक एस.एस. राजामौली, संगीत निर्देशक कीरावानी र गीतकार चन्द्रबोसको दिमागमा के चलिरहेको थियो?
मूल गीत श्रेणी को अर्थ के हो ?
‘नाटु-नाटु’ गीत कहाँबाट आएको हो, यो जान्न अघि आउनुहोस्, ‘मूल गीत’ श्रेणीको अर्थ के हो? विश्वको कुनै पनि भाषामा चलचित्रका लागि प्रयोग भइरहेको गीत ‘मूल’ मानिन्छ यदि त्यो पहिलेदेखि नै चलिरहेको गीतको प्रतिलिपि होइन।
यसको अर्थ त्यो गीतमा अघिल्लो कुनै पनि गीत, धुन, विषयवस्तु वा अर्थको प्रभाव हुनुहुँदैन भन्ने पनि हो ।
यो गीत कहाँबाट आयो ?
‘नाटु–नातु’ शब्दबाटै प्रष्ट हुन्छ भने ‘जनताको गीत’ हो । एस.एस.राजामौलीको दिमागमा यो थियो कि ‘एनटीआर जुनियर र राम चरण दुबै तेलुगु फिल्म उद्योगका उत्कृष्ट डांसर हुन्। दुवैले आ–आफ्नो तरिकाले धेरै पटक आफ्नो क्षमता प्रमाणित गरिसकेका छन् । यदी दुबैलाई सँगै डान्स गरेको देखाइयो भने राम्रो होला । उनीहरुलाई सँगै प्रस्तुति देख्दा दर्शकको रमाइलो र अनुभूतिलाई नयाँ उचाइमा पु¥याउन सकिन्छ ।
राजामौलीले फिल्मको संगीतकार कीरावानीसँग आफ्नो विचार साझा गरे। यसबारे बीबीसीसँग कुरा गर्दै किरावाणीले भनिन्, “राजामौलीले मलाई भने, जेठी भाइ, मलाई एउटा यस्तो गीत चाहिएको छ जसमा दुवै नर्तकहरू एकअर्कासँग प्रतिस्पर्धा गरेर नाच्छन्।”
किरावानीले गीत लेख्नको लागि वर्तमान युगका तेलुगु फिल्म गीतकारहरूको मनपर्ने गीतकार चन्द्रबोसलाई छनोट गरे। किरावाणीले बोसलाई भने, “गीत यस्तो हुनुपर्छ कि दुवै मुख्य कलाकारले यसमा आफ्नो नृत्य गरेर उत्साह र उत्साह पैदा गरून्।” तपाई जे चाहानुहुन्छ लेख्न सक्नुहुन्छ। तर ध्यान राख्नुहोस् कि यो फिल्म १९२० मा घटेको घटनाको वरिपरि घुम्छ। त्यसैले शब्दहरू एउटै अवधिका छन् भनी हेर्नुहोस्।”
गीत कसरी आयो ?
राजामौली, कीरावानी र चन्द्रबोसले १७ जनवरी २०२० देखि यस गीतमा काम गर्न थालेका थिए। हैदराबादको आल्मुनियम कारखानामा रहेको ‘आरआरआर’ को कार्यालयबाट काम सुरु भएको हो ।
चन्द्रबोस आफ्नो कारमा बस्ने बित्तिकै राजामौली र कीरावनीको निर्देशन उनको दिमागमा घुम्न थाल्यो। कार आल्मुनियम कारखानाबाट जुबली हिल्सतर्फ दौडिरहेको थियो । उनको हात स्टेयरिङ ह्वीलमा थियो, तर उनको दिमाग गीतमा थियो। त्यसैले उनको मनमा ‘नाटु–नाटु’ गीतको हुक लाइन बज्यो ।
यस्तो धुन अहिलेसम्म बनेको थिएन । उनले ‘६-८ तकिता, तकिता तेश्रो गति’ बुन्न थाले । यो गति को बिन्दु के थियो? चन्द्र बोसले बीबीसीलाई भने, “यो किरावानीको मनपर्ने संरचना भएकोले, उनले त्यसको सहारा लिनु उचित ठाने।” २५ वर्षअघि किरावाणीले चन्द्रबोसलाई सल्लाह दिएका थिए, “यस टेम्पोमा मानिसहरूलाई उत्तेजित गर्ने कुनै पनि गीत बुन्नुहोस्।”
नाटू-नाटू एउटा यस्तो गीत हो जसमा शीर्ष कलाकारहरूले आफ्नो नृत्य कौशल देखाउँछन्। त्यसैले चन्द्र बोसले यो प्रस्तावमा राखेका थिए। दुई दिनमा उनले गीतका तीनवटा अनुहार बनाए र त्यसपछि किरवाणीलाई भेटे ।
उनले अन्त्यमा आफ्नो मनपर्ने कविता सुनाए। यसअघि थप दुई श्लोक पठाइयो। किरवाणीलाई पनि चन्द्रबोसका यी मनपर्ने अनुहारहरू मन पर्यो र यसरी यो गीत अन्तिम भयो।
गीत यस प्रकार बनेको छ :-
पोलमगट्टु धुम्मुलोना पोतलागट्टा धुकीनाट्टु
पोलेरम्मा जटारालो पोथराजु ओगिनत्तु
किरुसेप्पुलु एसिकोनी करासामु सेसिनट्टु
मारिसेट्टु निडालोना कुरागुम्पु कोडिनट्टु
दुई दिनमा गीतको ९० प्रतिशत काम सकियो । तर, यताउता परिवर्तन र सम्पादन पछि यो गीतलाई फाइनल गर्न १९ महिना लाग्यो । यस अवधिमा चन्द्रबोस र किरावाणीले यो सम्पूर्ण गीतको बारेमा परामर्श गरिरहे।
सामाजिक र आर्थिक अवस्थाको चित्र
फिल्ममा भीमा (जुनियर एनटीआर) को क्यारेक्टर तेलंगानाको हो भने राम (राम चरण) आन्ध्र प्रदेशको हो। त्यसैले गीतमा दुवै क्षेत्रमा सन् १९२० को भाषाका शब्दहरू समेटिएको छ । उदाहरणका लागि, ‘मिरापा टोकु’ (भूमि रातो खुर्सानी) ‘दुमुकुल्लादतम’ (माथि र तल उफ्रँदै)। यी शब्दहरू तेलंगानामा धेरै सामान्य छन्।
त्यस समयमा तेलंगानामा ज्वार मुख्य खाना हुन्थ्यो। यो रातो खुर्सानी संग खाइयो। चन्द्रबोसको नजरमा, गीत त्यही हो जहाँ शब्दहरू मिल्छन् र त्यसपछि दृश्यहरूले यसलाई कब्जा गर्छन्। यो गीत यो मापदण्ड मा एकदम फिट छ। तेलुगुमा धेरै लोककथाहरू छन्। गीतमा पनि उनीहरुको पात्रको प्रयोग गरिएको छ । यो गीत कालभैरव र राहुल सिपलीगन्जले गाएका हुन् ।
‘नाटु नाटु’ गीतले एनटीआर र रामचरण दुवैको नृत्य क्षमताको परिक्षण गर्यो। कोरियोग्राफर प्रेम रक्षितले यो गीतमा करिब ९५ स्टेप कम्पोज गरेका छन् । हस्ताक्षर चरणको लागि, उनले यसको ३० संस्करणहरू बनाए। विशेष गरी त्यो दृश्यमा जसमा एनटीआर र रामचरण हात समातेर नाचिरहेका छन्।
यस फिल्मको युनिटले एक अन्तर्वार्तामा यस विशेष स्टेपका लागि १८ टेक आवश्यक भएको बताए । यद्यपि एकाईले भने कि दोस्रो टेक सम्पादनको क्रममा अन्तिम भयो। गीत युक्रेनको राष्ट्रपति भवनको पृष्ठभूमिमा खिचिएको हो ।
यहाँ फिल्मको सुटिङका क्रममा राजामौली र कीरावानीले गीतको अन्तिम श्लोक परिवर्तन गर्ने निर्णय गरेका थिए । चन्द्रबोस त्यतिबेला फिल्म ‘पुष्पा’ को सेटमा व्यस्त थिए । त्यसैले हामीले उहाँसँग सम्मेलन कलमा कुरा गर्यौं। राजामौली र कीरावानीले उनलाई अन्तिम श्लोकमा परिवर्तन गर्न भने।
आखिर, गीत पूरा गर्न १९ महिना लाग्यो । अन्तिम श्लोक १५ मिनेटमा परिवर्तन भयो। त्यसपछि फेरिएको गीत रेकर्ड गरी खिचियो ।
नाटु नाटु गीतले एनटीआर र रामचरणको नृत्य प्रतिभा मात्र देखाउँदैन तर भीम र रामको मित्रताका धेरै पक्षहरूलाई पनि अगाडि ल्याउँछ। यसले भीमको लागि रामको बलिदानको कथा बताउँछ। यसले बताउँछ कि कसरी तेलुगु जनताले ब्रिटिशको आदेश पालन गर्न अस्वीकार गरे। भीमले माया गर्ने नारीको मन कसरी जिते ।