अमेरिका, अष्ट्रेलिया र बेलायतको आणविक पनडुब्बी योजना सार्वजनिक
प्रकाशित मिति : फाल्गुन ३०, २०७९ मंगलबार
इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावका बीच अमेरिका, बेलायत र अष्ट्रेलियाले आणविक शक्तिबाट चल्ने पनडुब्बीको नयाँ फ्लीट निर्माण गर्ने योजना सार्वजनिक गरेका छन्। यो सम्झौतालाई चीनले आफ्नो सैन्य क्षमता बढाउने प्रयासको प्रतिक्रियाको रूपमा हेरिएको छ। अब अमेरिका र बेलायतले अष्ट्रेलियासँग अत्याधुनिक आणविक पनडुब्बीसम्बन्धी प्रविधि आदान प्रदान गर्नेछन् । सम्झौता अनुसार अष्ट्रेलियालाई आणविक क्षमताले सुसज्जित लडाकु पनडुब्बी उपलब्ध गराइनेछ । यसपछि ‘अत्याधुनिक’ प्रविधिबाट नयाँ पनडुब्बी बनाइनेछ ।
चीनले के भन्यो ?
तीन देशको यो सामूहिक प्रयासका सम्बन्धमा चीनले ‘शान्ति र स्थायित्व कायम गरेको’ बताएको छ । चीनको संयुक्त राष्ट्र नियोगले पश्चिमी देशहरूको यो प्रयासले आणविक अप्रसारको प्रयासलाई धक्का दिने बताएको छ।
बाइडेनले के भने ?
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले यस सम्झौताको उद्देश्य क्षेत्रमा शान्ति सुदृढ पार्नु रहेको बताए । उनले यी पनडुब्बीहरू आणविक शक्तिले सुसज्जित (आणविक शक्तिले सुसज्जित) हुने तर परमाणु हतियार नहुने बताए।
उनले आणविक मुक्त देश हुने अस्ट्रेलियाको प्रतिबद्धतालाई यसले असर नगर्ने बताए। अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले ब्ग्प्ग्क् ९अकस० सम्झौताले इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा आगामी दशकहरूमा सुरक्षा सुदृढ गर्ने बताएका छन्।
अस्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्रीले के भने ?
अस्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानीजले आफ्नो देशको इतिहासमा रक्षा क्षेत्रमा यो सबैभन्दा ठूलो लगानी हुने बताएका छन् । यसको कुल लागत 245 बिलियन अमेरिकी डलर छ। सुरुमा अष्ट्रेलियालाई अमेरिकामा बनेका तीनवटा पनडुब्बी उपलब्ध गराइनेछ । यसपछि बेलायत र अष्ट्रेलियामा नयाँ ‘अकस क्लास’ पनडुब्बी बनाइनेछ ।
अष्ट्रेलिया बेलायतपछि अमेरिकाबाट यो प्रविधि ल्याउने दोस्रो देश हुनेछ । यस सम्झौता अन्तर्गत, अष्ट्रेलियाली नौसेनाका मानिसहरूलाई अमेरिका र बेलायतमा पनडुब्बी बेसहरूमा पठाइनेछ ताकि उनीहरूले यी पनडुब्बीहरू कसरी सञ्चालन गर्ने भनेर सिक्न सकून्।
पनडुब्बी कस्तो हुनेछ :
SSN-AUKUS को३० वर्षको जीवनकाल हुनेछ। अनुमानका अनुसार यो बेलायतको एस्ट्युट र अमेरिकाको भर्जिनिया क्लासको पनडुब्बीभन्दा भारी हुनेछ । यसमा १०० जनाको टोली हुनेछ। आणविक पनडुब्बीको आवश्यकताको बारेमा कुरा गर्दै, यो पानीमा चुपचाप चल्न सक्छ। यो सतहमा नआइकन धेरै हप्तासम्म पानीमुनि रहन सक्छ। अर्थात् अष्ट्रेलियाको पनडुब्बी कहाँ छ भन्ने शत्रु देशले थाहा पाउन सक्नेछैन ।
अष्ट्रेलियाको कोलिन्स क्लासको पनडुब्बीमा त्यस्तो क्षमता छैन । सन् २०५५ सम्ममा यस सम्झौता अन्तर्गत पनडुब्बीहरूको अधिग्रहण, निर्माण र मर्मतका लागि २६८ अर्ब डलरदेखि ३६८ अर्ब डलर खर्च हुनेछ।