युक्रेन युद्धको ५०० दिन : जेलेन्स्कीको टर्की भ्रमण, आफ्नो सम्पूर्ण भूमि फिर्ता गर्ने दाबी
प्रकाशित मिति : असार २४, २०८० आईतबार
युक्रेन र रुस युद्धको ५ सय दिन पूरा भएको छ । युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले रुस विरुद्धको आफ्नो देशको प्रतिकार सफल हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन् ।
राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले आफ्नो देशले आफ्नो सम्पूर्ण भूमि फिर्ता गर्ने बताएका छन् । उनले आफ्नो टर्की भ्रमणको विवरण पनि दिएका छन् ।
जेलेन्स्कीले शनिबार इस्तानबुलमा टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप अर्दोआनसँग भेट गरे। रुसको अखण्डतालाई समर्थन गर्दै आएका टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप अर्दोआनले युक्रेनका सम्बन्धमा महत्वपूर्ण वक्तव्य दिएका छन् ।
अर्दोआनले ‘युक्रेन नेटोको सदस्य बन्न सक्षम रहेको’ बताएका छन् । जेलेन्स्कीले चुनौतीपूर्ण समयमा सहयोग गरेकोमा टर्कीलाई धन्यवाद दिएका छन् ।
युद्धको ५०० दिन पूरा भएको अवसरमा युक्रेनका राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले स्न्याक आइल्याण्डबाट भिडियो पोस्ट गरेका छन् र यसको विशेष महत्व रहेको विश्वास गरिएको छ । यो टापु रूस विरुद्ध युक्रेनी सैन्य प्रतिरोधको प्रतीकको रूपमा देखा परेको छ।
रुसो-युक्रेन युद्धको सुरुमा स्नेक आइल्याण्डको रक्षा गर्ने युक्रेनी सेनाले आत्मसमर्पण गर्न रूसी बेडाको आदेश पालन गर्न अस्वीकार गरेको थियो । यस टापुलाई रुसी सेनाले आफ्नो कब्जामा लिएको भएपनि पछि युक्रेनी सेनाले उक्त टापु उनीहरुबाट खोस्यो ।
जेलेन्स्कीको टर्की भ्रमण
जेलेन्स्कीको टर्की भ्रमणका क्रममा दुवै देशका राष्ट्राध्यक्षबीच औद्योगिक र प्रविधिसँग सम्बन्धित धेरै सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको छ । युक्रेनका राष्ट्रपति जेलेन्स्की आफ्ना सहयोगीहरूलाई युक्रेनलाई नाटोमा समावेश गर्न र थप हतियार प्राप्त गर्न दबाब दिन धेरै देशको भ्रमणमा छन्।
जेलेन्स्कीले टर्कीमा भनेका छन्, ‘हामी विश्व शान्ति शिखर सम्मेलनको तयारी गरिरहेका छौं र यो सम्मेलनको नेतामा टर्की हुनु आवश्यक छ ।’ उनले रुसको नियन्त्रणबाट आफ्ना कमाण्डरहरूलाई मुक्त गराउन टर्कीको भूमिकाको प्रशंसा गरे। यस्तै अर्दोनले युक्रेनको पुनर्निर्माणमा सहयोग गर्ने आश्वासन दिएका छन् ।
जेलेन्स्कीले भिडियोमा के भने ?
युद्धको ५ सय दिन पूरा भएको अवसरमा जारी गरिएको भिडियोमा जेलेन्स्कीले यो टापु युक्रेनको ‘विजय प्लेस’ भएको बताएका छन् । उनका अनुसार “यो यस्तो क्षेत्र हो जुन फेरि कहिल्यै जित्न सकिँदैन”।
यो भिडियो टेलिग्राममा कहिले पोस्ट गरिएको हो थाहा छैन। तर यो भिडियोमा जेलेन्स्की युक्रेनले युद्धपछि रुसको कब्जाबाट आफ्नो प्रत्येक इन्च जमिन फिर्ता लिने भन्दै गरेको देखिन्छ ।
यसपछि जेलेन्स्कीले आफू टर्की गएको बताए, जहाँबाट उनले ती पाँच जना कमाण्डरलाई फिर्ता ल्याएका थिए । गत वर्ष मारिउपोलको स्टिल प्लान्टमा प्रवेश गरेका सैनिकहरूलाई बन्धक बनाउने क्रममा रुसी सैनिकहरूले यी कमाण्डरहरूलाई पक्राउ गरेका थिए।
तर पछि यी कमाण्डरहरूलाई युद्ध बन्दीहरूको आदानप्रदानमा रिहा गरियो र त्यसपछि उनीहरू टर्कीमा बस्दै आएका थिए।
यी कमाण्डरहरूलाई कुन परिस्थितिमा युक्रेनमा ल्याइयो, थाहा छैन किनभने उनीहरूको रिहाइका लागि भएको सम्झौताका शर्तहरू अनुसार उनीहरू टर्कीमै बस्नुपरेको थियो।
यी कमाण्डरहरू फर्किएपछि रुसले यसबारे कुनै जानकारी नदिइएको बताएको छ ।
रुसी प्रवक्ता दिमित्री पेस्कोभले रुसी समाचार एजेन्सी आरआइएलाई यी कमाण्डरको रिहाइको बारेमा रुसलाई कुनै जानकारी नभएको बताएका छन् ।
उनले भने, ‘हामीलाई यसबारे कसैले जानकारी दिएको छैन । सम्झौता अनुसार यी कमाण्डरहरू युद्धको अन्त्य नभएसम्म टर्कीमै रहनुपर्ने थियो। उनले अर्को हप्ता नेटोको बैठक बस्ने बताए । त्यसअघि टर्किएलाई दबाब दिएर रिहा गरिएको थियो ।
कमाण्डरहरुलाई कसरी पक्राउ गरियो ?
रुस–युक्रेन युद्ध सुरु भएको केही घण्टाभित्रै कालो सागरमा रुसको मोस्क्वा फ्लीटले त्यहाँ उपस्थित युक्रेनी सेनालाई आत्मसमर्पण गर्न भनेको थियो ।
त्यतिबेला रुसी सेनाका एक अफिसरले उनलाई आत्मसमर्पण गर्न आदेश दिए र रक्तपातबाट बच्नको लागि तुरुन्तै हतियार राख्नुपर्छ, अन्यथा बम विष्फोट हुने बताए । तर युक्रेनी सैनिकहरूले उनको कुरा सुन्न अस्वीकार गरे ।
युक्रेनी सैनिकहरुले रुसी सैनिकहरु भन्दा कडा स्वरमा यसको जवाफ दिए । यसको भिडियो पनि निकै भाइरल भएको थियो ।
यद्यपि रुसी सैनिकहरूले स्न्याक आइल्याण्ड कब्जा गरेका थिए। पछि युक्रेनी सैनिकलाई रिहा गरियो तर बदलामा रुसी सैनिकलाई पनि रिहा गर्नु परेको थियो ।
गत वर्ष जुनमा युक्रेनी सेनाले यो स्न्याक टापुलाई पुनः कब्जामा लिएको थियो।
युक्रेनमा रहेको संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय मानवअधिकार अनुगमन टोलीका उपप्रमुख नोएल काल्हौनले यस युद्धको ५००औँ दिन अर्को भयानक कोसेढुङ्गा हो, जसले युक्रेनका नागरिकमा नराम्रो असर गरिरहेको बताए ।
जेलेन्स्कीले लिथुआनियाको राजधानी भिल्नियसमा अर्को साता हुने नेटो शिखर सम्मेलनअघि आफ्नो बयान दिएका हुन्। युक्रेन युद्ध सम्मेलनको एजेन्डामा शीर्ष स्थानमा रहने अपेक्षा गरिएको छ। जेलेन्स्कीले उक्त सम्मेलनअघि युरोपेली देशका नेताहरूलाई भेटेर आफ्नो धारणा राखेका थिए।
अमेरिकाले अब युक्रेनलाई क्लस्टर बम दिने खबरलाई पनि उनले स्वागत गरेका छन् । यस बमलाई विश्वका १२० भन्दा बढी देशहरूमा प्रतिबन्धित छ किनभने यसको नागरिक हताहतको खराब रेकर्ड छ।
युक्रेन र रुस दुवैले युद्धभर क्लस्टर हतियार प्रयोग गरे, तर अमेरिकी निर्णय विवादित छ। जेलेन्स्कीले ट्वीट गरे – ‘अमेरिकाको पछिल्लो हतियार सम्झौता ‘समयमै र धेरै आवश्यक’ छ। यो आपूर्तिले “हाम्रो भूमिबाट कब्जा हटाउन हामीलाई नयाँ हतियार दिनेछ”।
युक्रेनले रुसको कब्जाबाट आफ्नो भूभाग फिर्ता लिन गत महिना प्रतिवाद अभियान सुरु गरेको थियो । जेलेन्स्कीले भने यस दिशामा प्रगति सुस्त भएको बताएका छन्।
यसका प्रयासहरू देशको पूर्वी डोनेट्स्क र दक्षिणपूर्वी जापोरिजिया क्षेत्रहरूमा केन्द्रित छन्, जबकि बाख्मुट शहरमा पनि सुस्त प्रगति भएको छ। यसैबीच, रुसले युक्रेनमा मिसाइल र ड्रोन आक्रमणको अभियान जारी राखेको छ र शनिबार पूर्वी डोनेट्स्कमा कम्तीमा आठ जनाको मृत्यु भएको छ। बीबीसी