हाइड्रोजन बमसँग जोडिएको राजनीति
प्रकाशित मिति : भाद्र २१, २०७४ बुधबार
भाद्र २१, २०७४-उत्तर कोरियाले आइतबार गरेको शक्तिशाली ‘हाइड्रोजन’ बम परीक्षणले विश्वभर सन्त्रास फैलिएको छ भने जापान र दक्षिण कोरियामा हाहाकार मच्चिएको छ । परीक्षण गर्दा ६.३ म्याग्निच्युडको कम्पन महसुस गरिएको, १ सय किलोटन क्षमताको त्यो बम अमेरिकाले सन् १९४५ मा जापानको नागासाकीमा खसालेको बमभन्दा पाँच गुणा शक्तिशाली भएको सन्दर्भले यसको प्रयोगबाट प्रलयंकारी स्थिति सिर्जना नहोला भन्न सकिँंदैन । यो गतिविधिसँग जोडिएको राजनीति पनि जटिल र अन्योलग्रस्त बन्दै गएको छ, अहिले ।
एसियामा चीनमात्र एउटा देश हो, जसले अमेरिकी साम्राज्यवादमाथि कडा नजर राख्दै आएको छ । दक्षिण कोरिया र जापानमा सुरक्षाका लागि लामो समयदेखि भएको अमेरिकी सैनिकको तैनाथी चीनलाई विलकुल मनपरेको छैन । त्यसकारण अमेरिकी उपस्थितिलाई ललकार्न चीनले उत्तर कोरियालाई दाहिने हात बनाएर प्रयोग गरिरहेको छ, जसबाट चीनको अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक छवि नबिग्रने र व्यापार व्यवसाय पनि चलिरहेको स्थिति छ । कसैगरी यतिबेला अमेरिकाले उत्तर कोरियालाई पहिले आक्रमण गर्ने चेष्टा गरे चीनले आफू चुप लागेर नबस्ने उद्घोषसमेत गरिसकेको छ । उता अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अन्टसन्ट वक्तव्य दिइरहेका छन् । यता दोस्रो विश्वयुद्धपछि अमेरिकाको कठपुतली बन्दै आएका जापान र दक्षिण कोरिया काखे बालकझैं लुटपुटिइरहेका छन् । समृद्ध भएर पनि अमेरिकाले थाङनामा सुताउँदा मामिला थेग्न नसकेपछि ‘गुहार–गुहार’ भनी चिच्याइरहेका छन् । अवस्था जटिल बनेका वेला अमेरिकाले जापान र दक्षिण कोरियालाई अघि सारेर युद्ध नछेड्ला पनि भन्न सकिँंदैन । तथापि कोरियाली प्रायद्वीपबाट अमेरिकी सैनिक नहटेसम्म त्यहाँको तनाव सितिमिती कम हुने देखिँंदैन ।
– डा. भुवनेश्वर शर्मा
चन्द्रागिरि–२, काठमाडौं
***
उत्तर कोरिया र त्यो देशका सर्वोच्च नेता किम सर्वाधिक विवादास्पद र सशंकित व्यक्तिका रूपमा देखिएका छन् । उनले सारा विश्वलाई नै चुनौती दिंँदै एकपछि अर्को शक्तिशाली हतियार तथा आणविक बमहरूको परीक्षण गरिरहेका छन् । जुन विश्वमा सर्वाधिक टाउको दुखाइको विषय बन्न पुगेको छ । हालै उनले शक्तिशाली ‘हाइड्रोजन’ बमसमेत ६.३ म्याग्निच्युडको भूकम्प आउनेगरी परीक्षण गरे । यसबाट कोरियाली प्रायद्वीपका सबै देशका जनता त आतंकित छन् नै, सारा विश्व जनसमुदायमा समेत यसले भयंकर संशय पैदा गरेको छ ।
संसारको सबैभन्दा शक्तिशाली राष्ट्र अमेरिकासमेत यस्ता घटनाबाट के गरोस्, उसैलाई तर्साउने मनसायले कोरियाले यस्ता काम गरिरहेकाले मूकदर्शक बनिरहेको छ । शक्तिशाली अन्य देशहरू चीन, भारत, जापान, रूस, जर्मन, फ्रान्सजस्ता देशहरूले समेत उत्तर कोरियाको यो कर्तुत टुलुटुलु हेरेर बस्ने बाहेक अरू केही गर्नसकेका छैनन् । प्रत्याक्रमण गरुन्, पुन: विश्वयुद्ध हुने, असंख्य मानिस मर्ने, प्रकृति नै तहसनहस हुने, केही नगरुन्, उत्तर कोरियाले आफ्नो हतियारको दम्भ देखाउन नछाड्ने यो बडो मुस्किलको अवस्था बन्दै गइरहेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघ के गरोस्, बडो विलखबन्दमा छ, वार्ता, चेतावनी, आर्थिक तथा भौतिक नाकाबन्दी नै उसका मुख्य कारबाही रहेछन् । यस्ता कारबाहीले उत्तर कोरियालाई हालसम्म छोएकै छैन । उत्तर कोरियालाई अझै पनि ठाउँमा ल्याउन नसक्ने हो भने यो देश संसारभरका लागि अभिशाप बन्न लागिसकेको छ । यसै पनि उत्तर कोरिया संसारदेखि नै अलग छ, त्यो देशका कुनै कुरा पनि संसारलाई थाहा हुँदैन । अझ अहिलेको परिवेशमा त यो देशको आन्तरिक व्यवस्थापन र दीर्घकालीन सोच के हो, कसैलाई थाहा हुने कुरै भएन । उत्तर कोरियासँग बदलावको भावना लिने हो भने त्योभन्दा गलत कदम अरू केही हुने छैन । त्यहाँको समस्या के हो, सोच के हो, किन यसरी पटक–पटक संसार नै ध्वस्त पार्नेगरी कदम चालिएको हो भन्नेजस्ता कुरालाई सतहमा ल्याई उत्तर कोरियाको समस्या समाधान गर्नुपर्छ । कूटनीतिक छलफल, मध्यस्थता, वार्ता आदि नै समस्या समाधानका उपाय हुन् ।
– नरनाथ पाण्डे
Source : Ekantipur