प्रचार गरिए जस्तो यो भाइरसलाई जित्न गाह्रो छैन,मैले यसरी जितेँ कोरोना-भुपाल पोखरेल

हरेक दिन म बसहान ५:३० मा उठेर आफ्नो दैनिकी कर्म सुरु गर्थेँ। ६ बजेदेखि ६:३० सम्म समाचार सुन्थेँ। समाचार सुनेपछि म योगा गर्न सुरु गर्थेँ। करिब-करिब ७:३० सम्म योगा गर्नमा व्यस्त हुन्थेँ। अनि ७:३० देखि ८ बजेसम्म मेरो चिया तथा खाजा (अण्डा, चना, रोटी) खानमा समय व्यतित हुन्थ्यो। ८ बजेपछि बिहानको खाना बनाउन तयारी गर्थेँ, १० बजे बिहानको खाना खाइ सक्थे। खानामा हरियो तरकारी, दाल, भात, सलाद लगायतको प्रयोग गर्थे।

मनोबल र कौतुहलताः

संक्रमित हुँदाको दिनदेखि आजसम्म मैले कहिले पनि म संक्रमित छु, के होला? कसो होला? भन्ने सोचिनँ। सधै उच्च मनोबल बनाएँ। सुभचिन्तकहरुबाट विभिन्न सामाजिक सञ्जालमा लेखिएका कविता, लेख, विभिन्न सुझाव तथा सान्त्वनाले झनै उत्साहित भएँ। मैले धेरै विदेशमा रहनुहुने साथीहरुसँग त्यहाँको कोरोना व्यवस्थापनको विषयमा पनि जानकारी लिएँ।

धेरै ठाँउहरुमा मैले अपनाएको विधि पनि प्रयोगमा रहेछ। रहस्यमय रुपमा मलाई देखिएको यो संक्रमण मेरो सम्पर्कमा आउनुभएका अरुमा होला वा नहोला भन्ने कौतुहलता मेरो मनमा छाइरहन्थ्यो। म आफै सुरक्षित भएर हिँड्ने भएकोले मबाट अरुमा संक्रमण भएको छैन भन्नेमा धेरै विश्वस्त थिएँ। दिनहरु बित्दै गए कुनै लक्षण बिना नै मेरा दुई वटा रिपोर्ट नेगेटिभ आए। साथीहरूलाई भन्थेँ, मैले एक जनालाई पनि सारेको छैन।

नभन्दै मेरो कन्ट्याक ट्रेसिङ्मा आएका सबैको रिपोर्ट नेगेटिभ आयो। कोभिड-१९ को एक मात्र उपचार उच्च मनोबल भएकोले म त्यसैमा लागि रहेँ। मेरो निश्कर्ष, कोरोनाको उपचार भनेको उच्च मनोबल र शाहस नै हो भन्ने अनुभव रहेको छ।

संक्रमण र गाउँको बसाईः

म अचम्मित पर्थेँ सुरुमा कोरोना आउदा चीन, युरोप, अमेरिकामा संक्रमितको उपचारमा प्रयोग भएका सम्पन्न हस्पिटल, भेन्टिलेटर देख्दा र नेपालमा यस्तै गरि उपचारको सम्भावना सोच्थेँ। हुनत नेपालमा अन्य देशको जस्तो माहामारी र भाइरसको प्रकृति फरक छ। तै पनि भनिन्छ तर सुरुको गाउँको आतंक वर्णन गर्न सकिन्न।

संक्रमित भएपछि पनि गाउँमै बस्दा समाजमा रहेको कोरोनासम्बन्धि त्रास र आतंक धेरै मात्रामा कम भएको महशुस मैले गरे। कोरोनाको बारेमा धेरैले बुझ्न नसक्दा सामाजिक रुपमा बहिष्कार गर्ने, हेर्न समेत हुन्न भन्ने सोचाई थियो। अहिले भने त्यो सोचाईको अन्त्य भएको छ। संक्रमितको नजिक समेत जान हुँदैन भन्ने भय थियो, गाउँमै बस्दा छिमेकी बुबा-आमा, दाजुभाई तथा दिदि बहिनीहरु समेत भेटघाट गर्न आउदा स्वयं मेरो मनोबल उच्च भयो नै, आउनेहरुमा पनि कोरोना सामान्य रहेछ भन्ने बुझाई भयो।

मलाई परैबाट भेटेर फर्किनुहुनेहरु कोही आँसु पुच्छ्दै पनि जानु हुन्थ्यो। मलाई यो कुराले मन छुन्थ्यो,नरमाइलो लाग्थ्यो सायद उहाँहरु म छिटोभन्दा छिटो निको होस् भन्ने निस्वार्थ सोच्न्नुहुन्थ्यो। केही होइन, भुपाल त झन् फुर्तिलो हुनुभाछ भन्नु हुन्थ्यो रे घरमा गएर। यसरी मैले कोरोनाबारे बढीरहेको त्रासलाई कम गराएको महशुस गँरे। सामाजिक र पारिवारिक सहयोग पनि यसको महत्त्वपूर्ण औषधी रहेछ।

गाउँको बसाइँ ठूलो उपलब्धिमूलक रहन पु्ग्यो। त्यसैगरी गाउँमै बस्दा स्थानीय उत्पादन ताजा र अर्गानिक खाना खान पाउँदा त्यसको आनन्द बेग्लै हुँदो रहेछ। त्यसैले संक्रमित हुँदैमा आत्तिएर अस्पताल जानु पर्दैन। कुनै लक्षण देखिएको छैन भने भौतिक दूरी कायम गरेर घरमा छुट्टै बस्दा दुई हप्तामा निको हुन्छ। गाउँको हावापानी, समाज, घर परिवार तथा छिमेकीको ठूलो भूमिका हुँदो रहेछ।

गाउँले जडिबुटीको प्रयोगः

यो रोगको औषधी नभएको हुँदा मलाई आत्मबल र गाउँले जडिबुटीलाई औषधीको रुपमा लिए। म संक्रमण हुँदाको दिनदेखि बेसार, नुन पानी धेरै पिएँ। त्यसको साथमा समुदायबाट ल्याइदिनु भएका विभिन्न जडिबुटीहरु कागतीको फल र पात, गुर्जो, बोझो, तुलसीको पात, बामरी, पुदिना, अदुवा, लसुन लगायतका जडिबुटीहरुलाई दैनिक रुपमा प्रयोग गरे। यि जडिबुटीहरुको प्रयोगले रोगसँग लड्न सक्ने क्षमताको विकास गर्ने हाम्रो सामाजिक मान्यता समेत रहेको छ। जुन म आफैले अनुभव गरे।

सरसफाईः

रोगलाई जित्ने सबैभन्दा राम्रो उपाय भनेको आफ्को व्यक्तिगत सरसफाईमा ध्यान दिनु हो जस्तो मलाई लाग्यो। मैले प्रत्येक दिन सकेसम्म तातो पानी तताएर नुहाउने काम गरेँ। व्यक्तिगत सरसफाईमा विशेष ध्यान दिएँ। कोठा र भान्छा कोठाको सरसफाईलाई दैनिक रुपमा निरनतरता दिएँ। सौचालयको सरसफाईलाई पनि उत्तिकै ध्यान दिएर सफा राखेँ। कोरोनालाई जित्न र फैलन नदिन सरसफाई अति महत्वपूर्ण हुँदो रहेछ। यसलाई सबैले ध्यान दिनु पर्ने आवश्यक छ।

केही कुराले दुःखी बनायोः

मदाने र धुर्कोटमा कोरोना संक्रमण देखिएपछि जिल्लाकै सदरमुकाम तम्घासमा धुर्कोट र मदानेका मानिसहरु जाँदा गरिने व्यवहारमा फरकपन, विभिन्न संघ संस्थाले गरेको बजार बन्द र मेरो गाउँको बसाईलाई लिएर केही व्यक्तिहरु जिल्लामा बसेर गरेका टिका-टिप्पणीले साच्चिकै गाउँभन्दा सहरका बुद्धिजिवीहरुमा देखिएको भय, त्रास र अहमताको व्यवहारले निकै दुःख लाग्यो। विपत्तिमा आफ्नो गाउँ-ठाउँ जति सहयोग हुन्छ अन्य ठाउँबाट कम हुँदो रहेछ। विशाल छाती र मायालु मुटु भएका व्यक्ति गाउँमा बस्दा रहेछन्। सामाजिक भावना, सहयोगी मन, दुःख सुखमा साथ त गाउँमै पाइदो रहेछ भन्ने कुरा मैले यो बसाइमा महशुस गरे।

यो समयले मलाई के सिकायो?

यो समयमका मलाई रोगसँग लड्नु नै थियो। यो अवस्थामा आफ्नो गाउँ-ठाउँ र भूमिको लागि सबै कुराले सम्पन्न बनाउन अझै प्रेरित गरायो। कृषि उत्पादनमा वृद्धि, रोजगारी सिर्जना गर्ने, गाउको आत्मनिर्भरतादेखि भावनात्मक रुपले पनि आफू बसेको ठाँउप्रती र यहाँको समग्र जनताको जिवनस्तर उकास्न र सर्वपक्षिय विकासमा लाग्न अझै उर्जावान् बनायो। हरेका बिपत्तीमा सम्भावना र चुनौती दुवै रहेका हुँदा चुनौतीको सामना गदै सम्भावनालाई अवसरको रुपमा लिएको छु।

खुशीको क्षण

यो समयमा सबैबाट पाएको माया, प्रेरणा, शाहस, सहयोगको साथमा मैले कोरोना जितेको दिनसँगै मेरो कन्ट्रयाक ट्रेसिङमा आउनु हुने सबैको रिपोर्ट नेगेटिभ आउँदा र मेरो साबधानी प्रति निकै खुशी लाग्यो।

मेरो बुझाइमा कोरोनाः

आफैले नेतृत्व गरेर आम जनसमुदायलाई संक्रमणबाट जोगाउन संघ, प्रदेश र गाउँपालिकाले गरेका विभिन्न निर्णयहरु कार्यान्वयन गर्ने क्रममा म आफै संक्रमित हुन पुगेँ। यो संक्रमणका विरुद्ध लडाइ लड्दा सजिलै जित्न सफल भएँ। यो जितका लागि पहिलो कुरा उच्च मनोबलको साथै बसाई व्यवस्थापन, गुणस्तरीय र सन्तुलित खाना, सरसफाई र स्थानीय जडिबुटीहरुनै प्रमुख हुने रहेछ।

समाजमा जुन आतंक, त्रास रहेको छ, पहिले ममा पनि थियो। तर अहिले यो त्रास मेरो मनबाट हटेको छ। यो भाइरस सामान्य नै रहेछ। संक्रमित जो-कोही पनि हुन सकिन्छ। गर्भवती, सुत्केरी दीर्घरोगी र जेष्ठ नागरिकहरुले पनि केही मेहनतका साथ जित्न सक्नुहुन्छ। तर उहाँहरुलाई संक्रमित हुनबाट जोगाउनु नै तपाई हाम्रो महत्वपूर्ण भूमिका हुनुपर्छ।

प्रचार गरिए जस्तो यो भाइरसलाई जित्न गाह्रो छैन। भौतिक दूरी कायम राख्दै सुरक्षाका सबै विधिहरु अपनाएर उच्च सतर्कताका साथ नियमित कामकाज, पेशा, व्यवसाय सञ्चालन गर्न सहज वातावरण बनाउनु पर्छ।

अन्त्यमा,

म संक्रमित भईसकेपछि नियमित रुपमा स्वास्थ्य अवस्था र थप स्वास्थ्यमा आउन सक्ने समस्याका लागि खट्नु हुने स्वास्थ्यकर्मी, मेरो अन्तर्वार्ता र विज्ञप्तीलाई आम जनसमुदायको बीचमा लैजाने सम्पूर्ण सञ्चारकर्मी, मेरो मनोबल उच्च राख्नको लागि विभिन्न कविता, लेख, शुभेच्छा राख्नुहुने व्यक्तित्वहरु, छिटो निको होस् भनेर कामना गर्नु हुने सम्पूर्ण वुबा-आमा दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरु साथै सम्पूर्ण जनप्रतिनिधी, कर्मचारी, व्यसायिक, शिक्षक, राजनितिक दलका नेता कार्यकर्ता, स्वयमसेवकहरुलाई विशेष धन्यवाद।

धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर ४ का संक्रमित लगायत सम्पूर्ण संक्रमितहरुलाई छिटो निको भई कोरोनालाई जित्नु हुनेछ भन्ने आशा गरेको छु। यस रोगबाट ज्यान गुमाउनु हुने प्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछु। धन्यवाद।

(लेखक धुर्कोट गाउँपालिका, गुल्मीका अध्यक्ष हुन्।)