चन्द्रयान- ३ मिसनको विक्रम ल्यान्डरबाट कहिले निस्कन्छ प्रज्ञान रोभर ? लक्ष्य के छ ?
प्रकाशित मिति : भाद्र ६, २०८० बुधबार
भारतले चन्द्रमामा सफलता हात पारेको छ । चन्द्रयान–३ ले चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गरेर इतिहास रचेको छ । भारत चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा सफलतापूर्वक अवतरण गर्ने पहिलो देश बनेको छ । चन्द्रमामा विक्रम ल्यान्डरको सफ्ट ल्याण्डिङपछि प्रज्ञान रोभर त्यहाँबाट निस्कनेछ र अनुसन्धान र जानकारी सङ्कलन गर्न चन्द्रमाको सतह वरिपरि घुम्नेछ।
श्रीहरिकोटाबाट जुलाई १४ मा दिउँसो २ः३५ मा उडेको चन्द्रयान–३ ले ४० दिन लामो यात्रा पूरा गरेको छ । इसरोले दिएको विवरण अनुसार चन्द्रयान-३ का मुख्यतया तीनवटा लक्ष्य राखिएको छ।
चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा ल्यान्डरको सफ्ट ल्यान्डिङ, ल्यान्डर र रोभर्ससँग चन्द्रमाको सतहमा अनुसन्धान गर्ने, चन्द्रमाको सतह भनिने रेगोलिथमा ल्यान्डरलाई अवतरण गर्ने र घुमाउने यसको लक्ष्य हो ।
विक्रम ल्यान्डरबाट कहिले निस्कन्छ प्रज्ञान रोभर ?
चन्द्रयान–३ सफलतापूर्वक चन्द्रमामा पुगेपछि भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो)का प्रमुख एस. सोमनाथले पत्रकार सम्मेलन गरी यो अभियानको महत्वपूर्ण जानकारी दिएका छन् ।
चन्द्रयान–३ मिसनको विक्रम ल्यान्डर चन्द्रमामा पुगेको छ । यस ल्यान्डरमा एक रोभर पनि छ जसले चन्द्रमाको अध्ययन गर्नेछ। यो रोभरको नाम प्रज्ञान हो।
एस. सोमनाथले भने, “प्रज्ञान रोभर छिट्टै निस्कन्छ र त्यसमा एक दिन पनि लाग्न सक्छ। रम्भालगायत धेरै यन्त्रहरू पनि बाहिर निस्कनेछन्। रम्भाले चन्द्रमाको वायुमण्डलको अध्ययन गर्नेछन्। यो रोभरले दुईवटा महत्त्वपूर्ण अध्ययन गर्नेछ, जसमध्ये पहिलोमा लेजरको सहायताले उक्त जमिनको अध्ययन गर्ने समावेश छ। यसका साथै यसको रसायनशास्त्र जान्न प्रयास गरिनेछ।”
इसरो प्रमुखले यस अभियानको सबैभन्दा कठिन समय उपग्रहलाई अन्तरिक्षमा लैजाने र त्यसपछि दोस्रो कठिन समय चन्द्रमामा अवतरण गर्ने भएको बताए । यससँगै उनले अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासालगायत अष्ट्रेलिया, बेलायतका ग्राउन्ड स्टेशनलाई पनि धन्यवाद दिएका छन् ।
सोमनाथले यसका लागि धेरै विदेशी एजेन्सीहरुले पनि सहयोग गरेकोले यो अभियान सफल भएको बताए ।
प्रधानमन्त्री मोदीले दिए बधाई
ब्रिक्स सम्मेलनमा भाग लिन दक्षिण अफ्रिका गएका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भर्चुअल सम्बोधन गरेका छन् । पीएम मोदीले भने, “हाम्रा परिवारका सदस्यहरू, जब हामी हाम्रो आँखा अगाडि यस्तो इतिहास बनिरहेको देख्छौं, जीवन धन्य हुन्छ। त्यस्ता ऐतिहासिक घटनाहरू राष्ट्रको जीवनको चेतना बन्छन्। यो क्षण अविस्मरणीय छ।”
मोदीले थपे- “यो पल अभूतपूर्व छ। यो पल विकसित भारतको शाखानन्दको हो। यो पल नयाँ भारतको जय घोषको हो। यो पल कठिनाइको सागर पार गर्ने हो। यो पल विजयको चन्द्र मार्गमा हिड्ने हो। यो पल १४० करोडौं यो धड्कनको शक्तिको हो। यो क्षण भारतमा नयाँ ऊर्जा, नयाँ चेतनाको हो।”
इसरोको नयाँ मिशन जानकारी
पीएम मोदीले भने, “इसरोले यस क्षणको लागि धेरै वर्षहरूमा धेरै मेहनत गरेको छ। म १४० करोड देशवासीहरूलाई बधाई दिन्छु। हाम्रा वैज्ञानिकहरूको कडा परिश्रम र प्रतिभाले हामी चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा पुगेका छौं, जहाँ संसारको कुनै पनि देश छैन। पुग्न सकेन, अब चन्द्रमासँग सम्बन्धित मिथकहरू फेरिनेछन्, कथा पनि फेरिनेछन्, नयाँ पुस्ताका लागि भनाइहरू पनि फेरिनेछन् ।”
चन्द्रयान–३ को सफलतालाई बधाई दिँदै उनले इसरोको अर्को मिसनबारे जानकारी दिएका छन् ।
पीएम मोदीले भने, “चाँडै इसरोले सूर्यको विस्तृत अध्ययनको लागि आदित्य एल-वन मिशन सुरु गर्न लागेको छ। यसपछि शुक्र पनि इसरोको लक्ष्य मध्ये एक हो। गगनयान मार्फत चन्द्रमा मिसन पनि छ। उडानको कुनै सीमा छैन भनेर प्रमाणित गर्दै छ। हामी यस दिनलाई सधैं सम्झनेछौं। यो दिनले हामी सबैलाई उज्ज्वल भविष्यतर्फ प्रेरित गर्नेछ।” -बीबीसीबाट