रुस-युक्रेन युद्धको २ वर्ष : ६५ लाख युक्रेनी बेघरबार, ५ सय रुसी कम्पनीमाथि अमेरिकाको प्रतिबन्ध
प्रकाशित मिति : फाल्गुन १२, २०८० शनिबार
रुस–युक्रेन युद्धको दुई वर्ष पूरा भएको छ । २४ फेब्रुअरी २०२२ मा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमा आक्रमणको घोषणा गरेका थिए । यसलाई सैन्य कारवाही पनि भनिएको थियो । यस आक्रमणका कारण हालसम्म ४० लाखभन्दा बढी युक्रेनी नागरिकले देश छाड्नुपरेको छ । यी मानिसहरू अन्य देशहरूमा शरणार्थीहरू जस्तै जीवन बिताइरहेका छन् ।
स्वदेशमै ६५ लाखभन्दा बढी युक्रेनी घरबारविहीन भएका छन् । युक्रेनका १० हजार नागरिकको मृत्यु भइसकेको छ भने १८ हजार ५ सय घाइते भएका छन् । युक्रेनले रुसले ३ दशमलब ९२ लाख सैनिक गुमाएको दाबी गरेको छ ।
यसैबीच, अमेरिकाले रुसका ५ सय कम्पनीमाथि प्रतिबन्ध लगाएको छ । यहाँ, रुसले युरोपेली संघ (ईयू) का धेरै कम्पनीहरूमाथि प्रतिबन्ध पनि लगाएको छ।
युद्धको असर
१. युक्रेनका ३० हजारभन्दा बढी युवा बेपत्ता
युक्रेनमा ३० हजारभन्दा बढी युक्रेनी अझै बेपत्ता छन् । उनको परिवार रिहाइको पर्खाइमा छ । रुसको कब्जामा रहेको युक्रेनी शहर डोनेस्कमा बसेकी इरिना सधैं आफ्नो फोनमा नजर राख्छिन् । करिब १९ महिनाअघि उनले डोनेस्कमा रुससँग लडिरहेका २५ वर्षीय छोरा भ्लादिस्लावसँग अन्तिम पटक कुरा गरेकी थिइन् । उनी भन्छिन्– ‘छोराको खोजीका लागि हरसम्भव प्रयास गरे पनि अहिलेसम्म उनको बारेमा कुनै खबर आएको छैन ।’
मारिपुलकी अन्ना उसेन्कोले २०२२ मा युद्ध सुरु हुनुअघि व्यापार भ्रमणको लागि घर छोडेकी थिइन्। उनका भाइ हर्मन सिकोर्स्कीले मार्च २०२२ पछि अन्नासँग कुनै सम्पर्क नभएको बताए ।
२. ४.३० करोड मानिसहरू राहत सामग्रीमा निर्भर छन्
युक्रेनले बदला लियो र रुसले कब्जा गरेको ५४ प्रतिशत भूभाग पुनः प्राप्त गर्यो। करिब ४.३० करोड जनसंख्या भएको युक्रेनका १.७६ करोड युक्रेनवासी राहत सामग्रीमा गुजारा गरिरहेका छन् ।
३. सैनिकको अभाव
रुस र युक्रेन दुवै सेना संकटको सामना गरिरहेका छन्। युक्रेन सरकारले सेनामा भर्ना हुने उमेर घटाउने प्रस्ताव गरेको छ । धेरैले यसको विरोध गरिरहेका छन् । योसँगै पुटिनले सैनिकको कमीलाई हटाउन आदेश जारी गरेका छन्, जसमा उनले रुसका तर्फबाट लडिरहेका विदेशीलाई रुसी नागरिकता दिने प्रस्ताव गरेका छन् ।
४. ८७ प्रतिशत रुसी सैनिक मारिए
अमेरिकी गुप्तचर निकायका अनुसार रुस–युक्रेन युद्धमा अहिलेसम्म ३ लाख १५ हजार रुसी सैनिकको मृत्यु भइसकेको छ । २४ फेब्रुअरी २०२२ मा सुरु भएको यो युद्धअघि रुसी सेनामा ३ लाख ६० हजारभन्दा बढी सैनिक थिए ।
द वाल स्ट्रिट जर्नलका अनुसार रुसी सैनिकको ८७ प्रतिशत युद्धमा मारिएका छन् । युद्धले रुसी सेनालाई १५ वर्षसम्म आधुनिकीकरण गर्ने पुटिनको प्रयासलाई पछाडि पारेको छ। यो घाटा हटाउन रुसले रिहा भएका कैदीहरूलाई आफ्नो सेनामा भर्ना गरिरहेको छ। र उनीहरुलाई युद्धभूमिमा पठाउइरहेका छन् ।
५. युक्रेनको १८ प्रतिशत भूमिमा रूसी कब्जा
न्युयोर्क टाइम्सको रिपोर्ट अनुसार रुसले ब्ल्याक सी व्यापार मार्गको अधिकांश भाग कब्जा गरेको छ। यसबाहेक, युद्ध सुरु भएदेखि रुसले युक्रेनको १८ प्रतिशत भूभाग कब्जा गरिसकेको छ। युक्रेनका छवटा ठूला सहरहरू : सेभेरोडोनेत्स्क, डोनेट्स्क, लुहान्स्क, जापोरिझिया, मारिउपोल र मेलिटोपोल यस भूमिमा अवस्थित छन्। यी शहरहरूले युक्रेनको अर्थतन्त्रलाई नियन्त्रण गर्छन्।
६. रूसी नौसेनाको ३३ प्रतिशत नष्ट
युक्रेनी नौसेनाले युद्धको क्रममा रुसी नौसेनाको ३३ प्रतिशत नष्ट भएको दाबी गरेको छ । उनका तीनवटा युद्धपोत ध्वस्त भएका छन् । यसबाहेक २४ वटा साना जहाज र केही पनडुब्बी पनि प्रयोगका लागि उपयुक्त छैनन् ।
– अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमको सहयोगमा