ब्याजदर ५० बर्षमै कम भएकाले अमेरिकामा घर किन्ने उपयुक्त समय : सुरेन सापकोटा, रियल्टर
प्रकाशित मिति : श्रावण १०, २०७७ शनिबार
सुरेन सापकोटा अमेरिकाको क्यालिफोर्निया राज्यको लस एन्जलस निवासी अनुभवी रियल्टर हुन् । झण्डै ६ बर्षदेखि यो पेशामा आवद्ध उनले सयौं परिवारलाई घर किनबेचमा सहजिकरण गरिसकेका छन् । यो पेशामा लाग्नु अगाडि सापकोटाको होटल म्यानेजमेन्टमा समेत अनुभव छ । अमेरिकन सपना पूरा गर्न, घर किनबेच गर्न र सुरक्षित लगानीका लागि मद्दत गर्दै आएका सापकोटासँग अमेरिकामा घर किनबेचका सन्दर्भमा खसोखासले गरेको संक्षिप्त कुराकानी ।
अमेरिकामा कोरोनाको महामारीका बेला घर किनबेच कत्तिको उपयुक्त होला ?
कोरोनाको महामारीका कारण धेरै जागिरहरु गुमेकाले बेरोजगारी दर बढेको छ भने अनिश्चितता पनि बढेको छ । अहिले वास्तवमा अमेरिकाका मुख्य शहरहरुमा इन्भेन्टरीको अभाव रहेको छ । त्यसैले किन्ने व्यक्तिको संख्या पनि प्रसस्तै छ । अर्कोतर्फ ब्याजदर ५० बर्षमा सबैभन्दा कम लगभग ३ प्रतिशत भएको छ । त्यसैले ३० बर्षसम्म तिर्नेगरी मोर्गेज लिंदा क्रेतालाई उल्लेख्य बचत हुन्छ । कम ब्याजदरको फाइदा लिनका लागि भौतिक, आर्थिक र मानसिक रुपमा तयार हुनुहुन्छ भने अगाडि बढ्दा हुन्छ ।
यो समय बेच्ने भन्दापनि किन्ने उपयुक्त समय भयो ?
किनबेच दुबै भइरहेको छ । तर बेच्नेदर अहिले अलिकति कम भएको छ । अर्थात् पहिले बजारमा बिक्रिका लागि १ सय वटा घर आउँथे भने अहिले २५ वटामात्र बिक्रिमा राखिएका छन् । तर किन्नेमान्छे धेरै भएकाले अहिले बिक्रिका लागि राख्न पनि उपयुक्त समय नै हो । कम ब्याजरदर भएका कारण क्रेताहरु बजारमा आइरहेका छन् ।
अमेरिकामा घर किन्न चाहनेले के के आर्थिक तयारी गर्नुपर्ला ?
मुख्यतया तीनवटा कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । पहिलो कुरा आम्दानी हुनुपर्छ । अर्को, ट्याक्स फाइल गरेको आम्दानी हुनुपर्छ । अर्कोतर्फ मोर्गेज बाहेकको बाँकी एकमुष्ठ रकमको तयारी गर्नुपर्छ । आम्दानीले सर्पोट गरेमा कुल मूल्यको साढे ३ प्रतिशतदेखि माथि जति पनि एकमुष्ठ बुझाउन सकिन्छ ।
घरकिन्दा हुने मुख्य गल्तीहरु के के हुन् ?
घर अमेरिकन सपना नै हो । अमेरिकन र आप्रवासी दुबैको सपना हो । एकदमै हतार गरेर किन्ने गरेको पनि देखिन्छ । क्रेताहरु भावनामा डूबेर घर किन्न हतारो गर्छन् । प्रयाप्तमात्रामा घर नहेर्ने, आफू आर्थिक हिसाबले सक्नेभन्दा धेरै मूल्यको घर किन्ने, अध्ययन र मिहिनेत नगरिकन नै निर्णय गर्ने प्रबृत्तिले समस्या भएको देखिएको छ । आफूले तिर्नसक्ने मूल्यको मात्र किन्ने, चाहेको क्षेत्रमा किन्ने र अध्ययन गरेर किन्ने गरेमा पछि पछुताउनुपर्दैन । कम्तीमा दश पन्ध्र घरहरु हेरेर भावनामा भन्दा पनि तार्किक ढंगले सोंचेर अगाडि बढ्नुपर्छ । त्यसो भएमा गल्ती कम हुन्छ ।
ग्रिनकार्ड वा नागरिकता नबन्दै घर किन्दा पछि छाड्ने बेलामा समस्या भएको देखिन्छ । के सुझाव दिनुहुन्छ ?
अमेरिकामा घर किन्न ग्रिनकार्ड नागरिकता चाँहिदैन । अमेरिकामा विदेशीहरुले समेत घर किन्न सक्छन् । स्टाटस चाहिने कारण ऋण लिनका लागि हो । किनभने बैंकले ऋण दिने बेलामा आयको प्रमाणिकरण गर्छ । त्यसका लागि स्थायी आम्दानी, कर तिरेको हुनुपर्छ । कर तिर्नका लागि सोसल सेक्युरिटी नम्बर चाहियो । वर्क परमिट हुने, एचवान भिसामा हुनेले पनि घर किन्नुभएको छ । ६ महिनासम्मको वर्क परमिट भएकाहरुलाई पनि बैंकले ऋण दिएको पाइन्छ । तर ग्रिनकार्ड वा नागरिकता नहुनेले घर किन्दा पछि अमेरिका छाड्नुपरेमा केही क्षेत्रमा तत्काल बेच्न गाह्रो भएमा झमेला हुनसक्छ । नत्र भाडामा पनि लगाउन सकिन्छ । फर्कन परेमा तत्कालै बेचेर नफर्के घर गुम्ने भन्ने हुँदैन । तर घर बेचेर फर्कन खोज्दा घर नबिकेर वा समय छोटो भएर कतिपयलाई प्राविधिक समस्या भएको हुनसक्छ । कसैलाई तुरुन्तै बेचेर देशै छाड्नुपर्ने अवस्था आएमा बैकल्पिक क्रेता, कोही नजिकको मान्छे, चिनेजानेको मान्छे वा नगद क्रेता खोज्नु उपयुक्त हुन्छ ।
घर किनेपछि आर्थिक उतार चढावको कारण मोर्गेज तिर्न नसक्ने अवस्था आएमा कस्ता उपाय अपनाउने ?
त्यस्तो अवस्था आउँदा बैंकसँग सम्पर्क गरेर ऋणहरु परिमार्जन गर्न मिल्छ । अहिलेको अवस्थामा कोरोनाको महामारीले एकबर्षसम्मको सुविधा प्राप्त गर्नसकिन्छ । बैंकहरुले ऋण तिर्ने म्यादलाई पछाडि सार्नसक्ने लगायतका सुविधाहरु प्राप्त हुन्छन् । दुईचार महिना नै तिर्न नसक्ने अवस्था आएमा बजारमा राखेर बेच्न सकिन्छ । त्यसो गर्दा अहिलेसम्म तिरेको रकम र बढेको मूल्यलाई समेत संरक्षण गर्न सकिन्छ । भाडामा पनि लगाउन सकिन्छ । मोर्गेज र अरु खर्चहरु भाडाले कभर भएमा घर गुम्नबाट बचाउन सकिन्छ । यसमा धेरै बाटाहरु भएकाले अनुभवी रियल्टर वा आर्थिक विशेषज्ञसँग पनि सुझाव लिन सकिन्छ ।
आर्थिक क्षमता अनुशारको घर किनिदिनका लागि के कस्तो सहयोग गर्न सक्नुहुन्छ ?
हामीले क्रेताका लागि उपयुक्त घरका लागि मोलमोलाइ गरिदिन सक्छौं । मोलमोलाई मुख्य कुरा हो । किनभने कुनै घर किन्दा बीस, तीस हजार डलर बचेपनि त्यो राम्रो कुरा हो । क्यालिफोर्निया, न्युयोर्कमा त्यती रकम बच्दा ठूलो कुरा नहुन सक्छ तर अधिकांश सिटीमा त्यती रकम बचत हुनुपनि निकै ठूलो कुरा हो । मुल्य घटाउनका लागि हामी सहयोग गर्न सक्छौं । हाम्रो अनुभवका आधारमा कम ब्याजरदर भएको बैंक रिफर गर्न सक्छौं । कस्तो खालको घर किन्ने भन्ने सन्दर्भमा यसबारेको शिक्षा अनिवार्य छ । घर किन्ने भनेर एकैपटक हतारो गर्नुभन्दा अनुभवी रियल्टरसँग बुझेर काम गर्नुपर्छ । राम्रो सीपीए भएमा करमा बचत वा करका योजनाहरु बनाउन सकिन्छ । राम्रो डाक्टर भएमा स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ । त्यस्तै अनुभवी रियल्टर छानेमा क्रेताबिक्रेता दुबैलाई फाइदा हुन्छ । हजारौं डलर बचत हुन्छ ।
घर किन्ने भनेको अमेरिकन सपना हो । यो सम्भव छ । हामीले दीर्घकालिन तथ्यांक हेर्दा तीनवटा फाइदा छ । अहिले अधिकांश सिटीमा मूल्य बढिरहेको छ । ब्याजदर बराबरको ट्याक्समा डिडक्सन पाउन सकिन्छ । आफूलाई बस्नका लागि सन्तुष्टी पनि भयो । केही सहयोग गर्न सक्छु भने मेरा सबै च्यानलहरु खुला छन् । तर तयारी र होसियार भएर तथा मानसिक, आर्थिक र भावनात्मक रुपमा तयार भएर किन्नुहोला ।
(यदि तपाई रियल्टर सुरेन सापकोटालाई सम्पर्क गर्न चाहनुहुन्छ भने ७१४ ७०९ १५८६ मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुनेछ । थप जानकारीका लागि आधिकारिक वेवसाइट sapkotarealty.com पनि लगइन गर्न सक्नुहुनेछ ।)