सोमबार अमेरिकामा मनाइने ‘श्रम दिवस’ बारे १० रोचक तथ्य
प्रकाशित मिति : भाद्र १६, २०८० शनिबार
अमेरिकामा सेप्टेम्बर महिनाको पहिलो सोमबारलाई राष्ट्रिय श्रम दिवसका रूपमा मनाइन्छ। हामीले छुट्टी कसरी पायौं र किन यो कसले सिर्जना गरेको हो भनेर सबैलाई थाहा नहुनसक्छ ।
श्रम दिवसको बिदा १९ औं शताब्दीको अन्ततिर संगठित श्रम आन्दोलनबाट अगाडि बढेको हो । त्यसपछि यो चाँडै नै राष्ट्रिय बिदा बन्यो किनभने श्रम आन्दोलनले अमेरिकी समाजमा प्रमुख भूमिका ग्रहण गर्यो।
यो विचार पहिलो पटक सन् १८८२ मा सार्वजनिक भयो। सेप्टेम्बर १८८२ मा न्यूयोर्क शहरका युनियनहरूले आफ्ना सदस्यहरू युनियनहरूमा भएको मनाउन र सबै युनियनहरूलाई समर्थन देखाउन परेड गर्ने निर्णय गरे। कम्तिमा २०,००० मानिसहरू त्यहाँ उपस्थीत थिए । कामदारहरूले उपस्थित हुनको लागि एक दिनको तलब त्याग्नुपरेको थियो ।
न्यूयोर्क परेडले अन्य संघहरूलाई पनि प्रेरित गर्यो। त्यसपछि अन्य क्षेत्रहरूमा परेडहरू हुन थाले । सन् १८८७ सम्म ओरेगन, म्यासाचुसेट्स, न्यूयोर्क, न्यू जर्सी, र कोलोराडोले श्रम दिवसलाई राज्यको बिदा बनायो।
मे ४, १९८६ मा शिकागोको हेमार्केट स्क्वायरमा एक युनियन र्यालीमा बम विस्फोट भयो, जसले हिंसालाई निम्त्यायो । त्यहाँ सात प्रहरी अधिकारीहरू र चार अन्यको ज्यान गएको थियो । यो घटनापछि मे १ लाई अधिकांश राष्ट्रहरूमा मजदुर दिवसको रूपमा मनाउने दिशा लिइयो । अमेरिकी सरकारले मे १ मनाउनुको सट्टा श्रम दिवस रोज्यो र न्यूयोर्कका युनियनहरूले सेप्टेम्बरको पहिलो सोमबार बिदाको लागि रोजेका थिए।
सेप्टेम्बर ५, १८८२ मा न्यूयोर्क शहरमा आयोजित पहिलो अमेरिकी श्रम दिवस परेड
म्याथ्यू म्यागुइर र पिटर म्याकगुइर सन् १९८२ को परेडसँग जोडिएका व्यक्ति हुन् । उनीहरु प्रतिद्वन्द्वी युनियनका थिए । इतिहासकारहरु कसलाई श्रेय दिने भन्नेबारे अझै अलमलमा छन् । किनभने मानिसहरू उनीहरुका उस्तै उस्तै सुनिने नामका कारण वर्षौंदेखि अलमलमा परेका थिए ।
पुलम्यान रेलमार्ग स्ट्राइकसँग सम्बन्धित हिंसा पछि राष्ट्रपति क्लिभल्याण्ड र वाशिंगटनका सांसदहरूले मे १ मा मनाइने बिदा नभई श्रम दिवस मनाउनको लागि संघीय छुट्टी चाहन्थे । क्लिभल्याण्डले १८९४ मा संघीय छुट्टी स्थापना गर्ने एक अधिनियममा हस्ताक्षर गरे । त्यतीबेलासम्म धेरै राज्यहरूले पहिले नै त्यस बिन्दुमा श्रम दिवस बिदा स्थापना गर्ने कानूनहरू पारित गरिसकेका थिए। दक्षिण डाकोटाका सिनेटर जेम्स हेन्डरसन काइलले सेप्टेम्बरको पहिलो सोमबारलाई श्रम दिवसलाई संघीय कानुनी बिदा बनाउन बिल पेश गरे। यो जून २८, १८९४ मा स्वीकृत भएको थियो।
१९ औं शताब्दीको उत्तरार्धमा, उत्सवहरू शहरी क्षेत्रहरूमा परेडहरूमा केन्द्रित थिए। अब छुट्टी एक उत्सव बन्यो जसले परेड कम र धेरै गतिविधिहरू सहित संगठित श्रमलाई सम्मान गर्दछ। यसले समरको अन्त्यलाई पनि चिन्ह लगाउँछ।
श्रम दिवसपछि सेतो कपडा नलगाउने चलन पनि छ । यो पुरानो परम्परा विक्टोरियन युगसँग सम्बन्धित छ । जहाँ आधिकारिक रूपमा श्रम दिवसमा समर समाप्त भएपछि कुनै पनि सेतो लुगा नलगाउने फेसन थियो । यो परम्परा वास्तवमा अब पछ्याइएको छैन। सेतोले समरको मुडमा नै भएको संकेत गर्ने भएकाले सेतो कपडा नलागाउने प्रचलन थियो ।
श्रम दिवसलाई हट डग सिजनको अनौपचारिक अन्त्य पनि मानिन्छ । नेशनल हट डग एण्ड सॉसेज काउन्सिलले मेमोरियल डे र लेबर डे बीचमा अमेरिकीहरूले ७ बिलियन हट डग खाने उल्लेख गर्छ ।
अमेरिकामा युनियन सदस्यहरु हुने क्रम निकै घटेको छ । सन् २०१७ मा झण्डै १५ मिलियन मान्छे युनियनका सदस्य थिए भने सन् १९८३ मा यो संख्या झण्डै १८ मिलियन थियो । अहिले पनि नेशनल एजुकेशन एसोसियसनमा निष्क्रिय र आजीवन सदस्यहरू सहित लगभग ३ मिलियन व्यक्तिहरू सदस्य छन्।