मलेसिया एयरलाइन्सको बेपत्ता एमएच ३७० विमानको बारेमा के थाहा छ ? के अझै थाहा छैन ?
प्रकाशित मिति : फाल्गुन २६, २०७९ शुक्रबार
लगभग एक दशक पहिले हराएको यात्रुवाहक विमानको बारेमा नयाँ नेटफ्लिक्स डकुसिरिजले अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो उड्डयन रहस्यबारे चासो पुन बढाएको छ । मलेसिया एयरलाइन्सको उडान एमएच ३७० मार्च २०१४ मा २३९ जना यात्रु र चालक दलका सदस्यहरू सहित बेपत्ता भएको थियो । ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय खोजी गर्दा पनि विमान र यसको ब्ल्याक बक्स फेला परेन।
विमान बेपत्ता भएको नवौं वार्षिकोत्सवको वरिपरि छलफल र अनुमानको नयाँ लहर उठेको छ । र नेटफ्लिक्सले डकुसिरिज जारी गरेको छ ।
एमएच ३७० के थियो ?
एमएच ३७० एयरलाइन्सले मलेशियाको राजधानी क्वालालम्पुरबाट बेइजिङको लागि उडान गरेको रुटको उडान कोड थियो। यो मार्च ८, २०१४ मा बेपत्ता भएको विशेष बोइङ ७७७- २०० एयरलाइनरको लागि छोटकरी पनि बन्यो।
विमान बेपत्ता भएको दिन पछि यो उडान कोड अब प्रयोगमा छैन । एयरलाइनले विमानमा सवारहरूलाई सम्मानको रूपमा यो कोडलाई हटाएको छ ।
विमान कहिले र कसरी बेपत्ता भयो ?
एमएच ३७० स्थानीय समय अनुसार बिहान १२ बजेर ४१ मिनेटमा क्वालालम्पुरबाट छुटेको केही समयपछि बेपत्ता भयो। उडान बेइजिङ पुग्न करिब छ घन्टा लाग्थ्यो ।
बिहान ७ बजेर ४२ मिनेटमा मलेसिया एयरलाइन्सले विमानसँग सम्पर्क टुटेको पुष्टि गरेको थियो । रेडियोबाट कुनै मेडे प्राप्त भएको थिएन, र यात्रुहरूले कुनै अन्तिम टेक्स्टहरु पठाएका थिएनन्।
अधिकारीहरूले हवाई ट्राफिक नियन्त्रकहरूसँग विमानको अन्तिम सञ्चार र विमानको राडार ट्रान्सपोन्डर र उपग्रहहरूबाट जानकारी प्रयोग गरेर सुरागहरू पत्ता लागाउने प्रयास गरे । यद्यपि उनीहरूले विमानले लिन सक्ने मार्गको आंशिक चित्र मात्र प्रस्ताव गर्न सफल भए ।
उडानको पहिलो ३८ मिनेट पछि विमानबाट कुनै प्रसारणहरू प्राप्त नभएको अष्ट्रेलियाको यातायात सुरक्षा ब्यूरो द्वारा २०१८ मा सार्वजनिक अन्तिम रिपोर्टले उल्लेख गरेको थियो, जसले खोज प्रयासहरूमा भाग लिएको थियो ।
मलेसियाली अधिकारीहरूले हवाई ट्राफिक कन्ट्रोलसँग पाइलटहरूको अन्तिम सञ्चारको ट्रान्सक्रिप्ट जारी गरेका थिए । जसमा सम्पर्क टुट्नु केही समय अघि एक पाइलटले गुड नाइट मलेशियन थ्री सेभेन जिरो भनेको सुनिएको छ । यो पाइलटहरूले प्रयोग गर्ने वाक्यांशको सामान्य मोड थियो ।
त्यसको लगत्तै बिहान १ बजेर २१ मिनेटमा विमान भियतनामी हवाई क्षेत्रमा प्रवेश गर्न लाग्दा विमानको ट्रान्सपोन्डरले लोकेशन डेटा पठाउन बन्द गरेको थियो । त्यसपछि विमानले बेइजिङको आफ्नो योजनाबद्ध उडान मार्गबाट टाढा र मलाय प्रायद्वीप तर्फ फर्केर अनियोजित तीव्र बायाँ मोड लिएको अधिकारीहरुले बताए ।
त्यसपछिका दिनहरूमा एक विशाल अन्तर्राष्ट्रिय खोजको बीचमा अन्वेषकहरू र मलेसियाली अधिकारीहरूले संकेत गरे कि विमानले हवाई ट्राफिक नियन्त्रणसँग सञ्चार बन्द गरेपछि केही घण्टासम्म उडान गरेको थियो। यो अझै पनि विहान ८ बजेर ११ मिनेटसम्म स्याटेलाइटद्वारा पत्ता लगाइएको थियो । जुन उडानको साढे ७ घण्टा थियो । यद्यपि यो यसको इन्धन सीमा नजिक पुगेको थियो।
त्यतिबेला मलेसियाका प्रधानमन्त्री नाजिब रजाकले विमान आफ्नो मार्गबाट विचलित भएको जानीजानी जस्तो देखिएको बताएका थिए । विमान हराएको दश दिन पछि मलेशियन एयरलाइन्सले हराएकाका आफन्तहरूलाई टेक्स्ट म्यासेज मार्फत सम्पर्क गरेर विमानमा रहेकाहरू मध्ये कोही पनि नबाचेको बताएको थियो । नाजिबले पनि स्याटेलाइट डाटाले उडान दक्षिणी हिन्द महासागरमा समाप्त भएको संकेत गरेको बताएका थिए ।
विमानमा को को थिए ?
विमानमा १४ राष्ट्रका २२७ यात्रुहरु र १२ जना चालक दलका सदस्य थिए । अधिकांश यात्रुहरू अर्थात् १५३ जना चिनियाँ थिए।
यात्रुहरूमा चिनियाँ क्यालिग्राफरहरूको समूह, दुई शिशुहरू, तीन अमेरिकीहरू, अभिनेता जेट लीको लागि एक स्टन्ट डबल, र दुई बच्चाहरूसँग यात्रा गर्ने फ्रान्सेली नागरिक थिए।
उडानमा रहेका दुई इरानी पुरुषहरूले चोरीको राहदानी प्रयोग गरिरहेका थिए । तर इन्टरपोलका अधिकारीहरूले ती दुईलाई कुनै आतंकवादी गतिविधिसँग जोडिएको नरहेको बताएका थिए ।
विमान किन बेपत्ता भयो ?
विमान बेपत्ता हुनुको वरपरका सिद्धान्तहरूले लगभग एक दशकदेखि संसारमा फैलिएका छन् । तर अहिलेसम्म कुनै पनि प्रमाणित भएको छैन।
यस घटनाले ब्यापक मिडिया कभरेजलाई उत्प्रेरित गर्यो । मलेसियाली अधिकारीहरूले सन् २०१५ मा विमान बेपत्ता हुनुलाई दुर्घटना घोषणा गरेका थिए । यो कदमले एयरलाइनलाई बेपत्ताहरुका परिवारहरूलाई क्षतिपूर्ति तिर्नको लागि मार्ग प्रशस्त गर्यो।
सन् २०१८ मा उड्डयन विशेषज्ञहरूको प्यानल द्वारा प्रस्तुत गरिएको एउटा सिद्धान्तमा ५३ वर्षीय पाइलटले आफ्नो ज्यान लिन त्यसो गरेको बताइएको थियो । उनले विमानको ट्रान्सपोन्डर बन्द गरेपछि र विमानलाई डिप्रेसर गरेको अनुमान गरिएको थियो ।
अष्ट्रेलियाको यातायात सुरक्षा ब्यूरो अन्वेषकहरूले विमानमा रहेका सबैजना अनियन्त्रित जहाजमा इन्धन सकिएर पानीमा खसेको कारण बेहोस भएको आफूहरुले विश्वास गर्ने बताएका थिए ।
२०१८ मा एमएच ३७० सुरक्षा अनुसन्धान टोलीको प्रतिवेदनले पनि कुनै निश्चित जवाफ दिएको छैन । विमान किन दुर्घटना भयो भन्ने कुनै स्पष्ट प्रमाण छैन। यद्यपि यसले मलेसियाको एयर ट्राफिक कन्ट्रोलको असफलतालाई इंगित गरेको थियो । जसले गर्दा देशको नागरिक उड्डयन प्रमुखले आफ्नो राजीनामाको घोषणा गरे।
विमान दुर्घटनाबारे केही षड्यन्त्र सिद्धान्तहरू फैलिएका छन्। नेटफ्लिक्स डकुमेन्ट्री हेरेका केहीले यो डकुसिरिजले षड्यन्त्र सिद्धान्तहरूलाई धेरै महत्व दिएको तथा डकुसिरिजमा विशेषज्ञ वा परिवारहरूको रायमा बढी ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्ने दर्शकहरुले बताएका छन् ।
के कहिल्यै विमान फेला परेन?
३० भन्दा बढी देशहरू र १४० पानी जहाजहरू प्रयोग गरी व्यापक खोजी गरे पनि विमान कहिल्यै फेला परेन। अनुसन्धानका क्रममा १५० मिलियन डलरभन्दा धेरै खर्च गरिएको थियो, जसले १ लाख २० हजार वर्ग किलोमिटर समुद्रको भुइँमा खोजी गर्यो। हिन्द महासागरमा खोज पृथ्वीमा सबैभन्दा कठिन मध्ये एक मानिन्छ।
अष्ट्रेलिया, चीन र मलेसियाले संयुक्त खोजको लागि टोली बनाएका थिए तर २०१७ मा उनीहरूले प्रयास रोकेका थिए । यदि सुरागले नयाँ विशिष्ट स्थान औंल्याएमा मात्र खोजी पुन सुरु हुने भन्दै उनीहरुले प्रयास रोकेका थिए । अमेरिकी फर्मको नेतृत्वमा गरिएको निजी खोज २०१८ मा समाप्त भयो। विमानको ब्ल्याक बक्स कहिल्यै भेटिएन ।
जुलाई २०१५ मा मलेशिया एयरलाइन्सको विमान जस्तै जेटहरूमा हुने पखेटाको भाग जस्तै भग्नावशेषको टुक्रा हिन्द महासागरको एउटा सानो टापु रियुनियनमा बगेको थियो । फ्ल्यापेरोन भनेर चिनिने उक्त वस्तुलाई फ्रान्सेली विज्ञहरूले जाँचेका थिए, जसले उक्त टुक्रा एमएच ३७० बाट भएको निष्कर्ष निकालेका थिए। त्यसपछि केही व्यक्तिगत सामानहरू मेडागास्कर जस्ता ठाउँहरूमा समुद्र तटहरूमा बगेर पुगेको अवस्थामा भेटिएका थिए ।
अस्ट्रेलियाका खोजकर्ताहरुले आफ्नो रिपोर्टमा यस्ता भग्नावशेषले विमानले कसरी र कहाँ उडान समाप्त गर्यो भन्ने बारे महत्त्वपूर्ण नयाँ अन्तर्दृष्टि प्रदान गरेको बताएका छन् । भग्नावशेषको बहावको विश्लेषण गरेपछि र यसलाई उपग्रह सञ्चार डाटासँग संयोजन गरेपछि पहिलेको खोज गरिएको क्षेत्रको उत्तरमा २५ हजार वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमा दुर्घटनाको सम्भावना उल्लेख गरिएको थियो ।
यद्यपि अधिकारीहरूले विश्वसनीय प्रमाण बिना नयाँ खोज नगरिने बताएका थिए । परिवारका सदस्यहरूले अहिले पनि जवाफको खोजिरहेका छन् । जहाजमा रहेका व्यक्तिका आफन्तहरूको समूह भ्वाइस ३७० ले विमान बेपत्ता भएको नवौं वर्षगाँठको केही दिनअघि आइतवार एक विज्ञप्ति जारी गर्दै अधिकारीहरूलाई खोजीमा हार नमान्न आह्वान गरेको थियो।